Dolma Harcı ve Dış Katman İçin:

Pişirme Sosu İçin:

Üzeri ve Servis İçin:

1. Soğanların Hazırlanması ve Haşlanması

Öncelikle 6 adet iri soğanın kabuklarını soyun. Soğanların bütünlüğünü bozmadan, sadece bir tarafından bıçakla tam orta merkezine kadar dikey bir kesik atın. Kaynayan tuzlu suyun içerisine soğanları bütün olarak atın ve katmanların yumuşayıp kolay ayrılabilmesi için yaklaşık 15-20 dakika haşlayın. Haşlanan soğanları süzüp kenara alın.

2. İç Harcın Hazırlanması

Geniş bir karıştırma kasesine kıymayı, yıkayıp süzdüğünüz pirinci ve lezzet vermesi için rendelediğiniz 1 adet çiğ soğanı alın. Üzerine domates ve biber salçasını, nar ekşisini, zeytinyağını, ezilmiş sarımsakları ve tüm baharatları (nane, sumak, isot, tuz, karabiber) ekleyin. Tüm malzemeler birbiriyle iyice özleşene kadar elinizle güzelce yoğurun.

3. Dolmaların Sarılması

Ilıyan haşlanmış soğanların katmanlarını, attığınız kesik yerinden nazikçe bastırarak tek tek ayırın. (Varsa aralarındaki ince zarları temizlemek yerken daha iyi bir doku sağlar). Soğanın en içte kalan çok küçük kısımları sarmaya uygun olmayacağı için bunları ayırın; isterseniz tencerenin tabanına dizebilir veya başka bir yemekte değerlendirebilirsiniz. Her bir soğan katmanının ucuna yaklaşık bir tatlı kaşığı iç harç koyun ve kendi formuna uygun şekilde rulo yaparak sarın. Hazırladığınız dolmaları derin bir fırın kabına yan yana dizin.

4. Sosun Hazırlanması ve İlk Pişirme

Sos tenceresinde tereyağı ve domates salçasını kokusu çıkana kadar kavurun. Üzerine zeytinyağını, sıcak suyu, sumağı, tuzu ve karabiberi ekleyip bir taşım kaynatın. Hazırladığınız bu sıcak sosu fırın tepsisindeki dolmaların üzerine gezdirin. Tepsinin üzerini (kapakla veya yağlı kağıt+folyo ile) kapatın. Önceden ısıtılmış 200 derece fırının alt rafında, üzeri kapalı şekilde 50 dakika pişirin.

5. Pekmezle Karamelize Etme ve Servis

50 dakikanın sonunda tepsiyi fırından çıkarın ve kapağını açın. Bir fırça yardımıyla dolmaların üzerine pekmez sürün. Bu işlem dolmalara harika bir renk ve lezzet katacaktır. Tepsiyi bu kez kapağı açık şekilde fırının üst rafına koyun ve üzerleri nar gibi kızarana kadar yaklaşık 10 dakika daha fırınlayın. Fırından çıkan sıcak dolmaları süzme yoğurt ve kıyılmış maydanoz eşliğinde servis yapın.

Lezzetli bir kıymalı soğan dolması yapmanın en kritik aşaması, soğanların dokusunu doğru ayarlayabilmektir. Soğan ne sarılmayacak kadar yumuşak ne de kırılacak kadar sert olmalıdır. Bu tarifi klasik tencere yemeklerinden ayırıp gurme bir lezzete dönüştüren ustalık detayları ise şunlardır:

Bu inceliklere dikkat ederek hazırlayacağınız dolmalar, hem görsel şölen sunacak hem de lezzetiyle damaklarda iz bırakacaktır.

Kusursuz bir soğan dolması yapmanın ilk kuralı, tencereye girecek ana malzemenin doğru seçilmesidir. Rastgele seçilmiş küçük veya yassı soğanlar, sarma aşamasında sizi zorlayabilir ve iç harcın dışarı taşmasına neden olabilir. İdeal dolmalık soğan için şu özelliklere dikkat etmelisiniz:

Boyut (İri Boy)

Soğanlarınız ne kadar büyük olursa, katmanları ayırdığınızda elde edeceğiniz "yapraklar" o kadar geniş olur. Bu yüzden "Jumbo" boy veya iri kışlık soğanları tercih edin. Küçük soğanların katmanlarına harç koyup sarmak neredeyse imkansızdır.

Şekil (Uzun Yapılı)

Yassı ve basık soğanlar yerine, daha uzun ve elips (mekik) şeklinde olan soğanları sepetinize atın. Bu formdaki soğanlar, kıymalı soğan dolması için en ideal, uzun ve düzgün sarılabilen katmanları sağlar.

Cins (Sarı veya Mor)

Klasik lezzet için genellikle kabuğu sarı/kahverengi olan kışlık soğanlar tercih edilir; çünkü bunlar fırında pişmeye ve yüksek ısıya dayanıklıdır. Ancak daha tatlımsı bir lezzet ve görsel bir şölen isterseniz mor soğan da kullanabilirsiniz. Mor soğanlar piştiğinde daha yumuşak olur ve dolmaya hafif tatlı bir aroma katar.

Doğru soğan seçimi, hem dolmalarınızın tepsine kalem gibi dizilmesini sağlar hem de yemeğin lezzet standardını yükseltir.

Fırında soğan dolması, içeriğindeki kıyma ve pirinç dengesiyle tek başına oldukça doyurucu, besleyici ve aroması yüksek bir ana yemektir. İç harcındaki baharatlar, nar ekşisi ve üzerindeki pekmez sosuyla damakta yoğun bir tat bıraktığı için, yanına seçeceğiniz eşlikçilerin daha hafif, ferahlatıcı ve mideyi yormayan türden olması gerekir. Menünüzü planlarken karbonhidrat ağırlıklı pilav veya makarna gibi seçenekler yerine, bu yoğunluğu dengeleyecek çorba ve salata gibi tamamlayıcılara yönelmek en doğrusudur.

İşte soğan dolması ile mükemmel uyum sağlayan yancı önerileri:

Kıymalı soğan dolması arttığında, lezzetini ve tazeliğini koruması için mutlaka tamamen soğuduktan sonra hava almayan kapaklı bir saklama kabına alınmalı ve buzdolabında muhafaza edilmelidir. Bu şekilde buzdolabında 2-3 güne kadar güvenle saklayabilirsiniz; ancak içeriğindeki pirinçler donup çözüldüğünde yapısını bozup lapalaşacağı ve soğanlar aşırı sulanacağı için bu yemeği derin dondurucuda saklamanızı pek tavsiye etmiyoruz.

Dolmaları tekrar ısıtmak istediğinizde ise kurutmamak en önemli noktadır. Mikrodalga dolmayı sertleştirebileceği için, yemekleri bir tencereye veya fırın kabına alıp üzerine çok az miktarda su gezdirerek, kapağı kapalı şekilde kısık ateşte veya düşük ısıdaki fırında ısıtmanız en iyi sonucu verir. Bu yöntem, dolmaların buharla yavaşça ısınmasını sağlayarak, ilk piştiği andaki o yumuşacık ve sulu kıvamını geri kazandıracaktır.

Kıymalı soğan dolması, içeriğindeki kıyma sayesinde protein açısından zengin, oldukça doyurucu ve tek başına bir öğün olabilen "ana yemek" kategorisindedir. Lezzet profili olarak salça, nar ekşisi, sumak ve sarımsak gibi daha baskın, ekşili ve tuzlu tatlar ön plandadır. Fırından çıktığı gibi sıcak sıcak yenmesi makbuldür ve yanında genellikle süzme yoğurt ile servis edilir.

Buna karşın zeytinyağlı soğan dolması, Türk mutfağının klasik soğuk lezzetlerinden biridir ve bir meze veya yardımcı yemek olarak sofrada yer bulur. İç harcında kıyma yerine kuş üzümü, dolmalık fıstık, tarçın ve yenibahar gibi hafif tatlımsı ve aromatik baharatlar kullanılır. İçine bir miktar şeker de eklenen bu versiyon, piştikten sonra dinlendirilip oda sıcaklığında veya soğuk olarak, bol limon ve sızma zeytinyağı eşliğinde tüketilir.