Sabun Nasıl Yapılır?

Bu uğraş, hem doğal ürünler kullanmanın en güzel yollarından biridir hem de kendi cilt tipine göre hazırlama özgürlüğü sunar. Katı sabun yapımı temelde basit bir kimyasal sürece dayanır: yağ, kostik ve su doğru oranlarda birleştiğinde sabunlaşma (saponifikasyon) gerçekleşir. Bu işlem dikkat ister ama sabırla yapıldığında sonuç hem kaliteli hem de uzun ömürlü olur.

Gerekli Malzemeler

Yapılışı

Güvenliği önceliğe al: Kostik yakıcı bir madde olduğu için doğrudan temasından kaçınmalısın. Eldiven ve gözlük tak, ortamı mutlaka havalandır. Metal yerine cam veya çelik kap kullan; plastik eriyebilir.

Kostik karışımını hazırla: Su dolu kaba yavaşça kostiği ekle. Tam tersi yapılmaz; aksi halde sıçrayabilir. Kostiği dökerken yavaş karıştır, birkaç dakika içinde karışım ısınır ve buhar çıkar. Buharı solumamaya dikkat et. Karışımı soğumaya bırak, yaklaşık 40-45 °C’ye düşmesi yeterlidir.

Yağı ısıt: Tercih ettiğin yağı başka bir kapta hafifçe ısıt. Hedef sıcaklık yine 40–45 °C olmalıdır. Yağın çok sıcak olması sabunlaşma sürecini bozabilir, bu yüzden kontrollü ısıt.

Kostik ve yağı birleştir: Her iki karışım da aynı sıcaklığa geldiğinde, yağı kostiğin içine yavaşça dök. El mikseri veya tahta kaşıkla karıştırmaya başla. Başta sıvı gibi görünür ama birkaç dakika içinde kıvam koyulaşır. “Trace” denilen puding benzeri kıvam oluştuğunda sabunlaşma başlamış demektir.

İsteğe bağlı katkılar ekle: Bu aşamada sabuna doğallık katmak için lavanta yağı, papatya yağı, portakal kabuğu rendesi veya ezilmiş kahve tanesi gibi malzemeler ekleyebilirsin. Her katkı hem kokuyu hem dokuyu değiştirir, ama oranı abartmamak gerekir. Genelde toplam karışımın %1-2’si kadar esans yeterlidir.

Kalıba dökme aşaması: Karışımı silikon kalıplara yavaşça dök. Hava kabarcığı kalmaması için kalıpları tezgâha hafifçe vurabilirsin. Üzerini streç film veya bezle ört, oda sıcaklığında 24 saat beklet. Bu süre içinde sabunlaşma devam eder.

Dinlendirme süreci (olgunlaşma): 24 saat sonunda sabunları kalıptan çıkar. Tam olarak sertleşmeleri için 4-6 hafta boyunca havadar, doğrudan güneş görmeyen bir yerde beklet. Bu süre sabun içindeki suyun buharlaşmasını ve pH değerinin düşmesini sağlar. Erken kullanırsan cildi tahriş edebilir.

Evde yapılan sabunların içinde en doğal ve en saf olanlardan biridir. Yukarıda anlattığımız katı olanların yapımının temeli değişmez, sadece tüm yağ kısmında saf zeytinyağı kullanılır. Bu fark, üretilen modellerin ciltte bıraktığı hissi tamamen değiştirir. Daha yumuşak, daha besleyici ve cildi kurutmayan bir ürün elde edilir.

Zeytinyağıyla çalışırken sabır önemlidir. Karışım diğer yağlara göre daha yavaş koyulaşır, bu yüzden biraz uzun karıştırmak gerekir. Yağla kostik karışımı birleştiğinde önce sıvı gibi olur, sonra yavaş yavaş krem kıvamına gelir. İşte o an sabunlaşma başlamıştır. Bu aşamada lavanta, nane ya da portakal kabuğu gibi doğal kokular eklenebilir.

Karışım kalıba döküldükten sonra 24 saat oda sıcaklığında bekletilir. Daha sonra kalıptan çıkarılıp serin ve havadar bir yerde en az beş hafta dinlendirilir. Bu süre içinde sabun sertleşir ve kullanıma hazır hale gelir.

Sıvı sabun hazırlamak da en az katısı kadar keyiflidir. Üstelik evde yapılan versiyonlar hem doğaldır hem de cildi kurutmaz. Temel mantık aynıdır, ancak bu kez kostik (sodyum hidroksit) yerine sıvı kostik (potasyum hidroksit) kullanılır. Bu madde sabunun katı değil sıvı formda kalmasını sağlar.

İlk olarak suyu ısıya dayanıklı bir kaba al, ardından potasyum hidroksiti dikkatlice içine dök. Her zaman olduğu gibi bu aşamada eldiven ve gözlük takmak önemlidir. Karışım ısınır ve buhar çıkar, birkaç dakika sonra soğumaya bırak. Başka bir kapta seçtiğin yağı 40 derece civarında ısıt. Zeytinyağı kullanabilirsin, dilersen biraz hindistan cevizi yağı ekleyerek köpürmesini artırabilirsin.

İki karışım da aynı sıcaklığa geldiğinde birleştir ve karıştırmaya başla. Kıvam koyulaştığında sıcak su ekleyerek karışımı seyreltebilirsin. Bu adım sıvı sabunun temelini oluşturur. Ardından karışımı birkaç saat dinlendir, tortular dibe çöktüğünde karışımı süz. İstersen içine birkaç damla lavanta, nane veya limon yağı ekleyebilirsin.

Hazırladığın sıvı sabunu cam şişelere doldur, kapağını sıkıca kapat ve serin bir yerde sakla. Günlük el yıkama veya duş için rahatlıkla kullanabilirsin. Doğal formülü sayesinde hem köpürür hem de cildi yumuşak bırakır.

Evde yapmak keyiflidir ama dikkat ve özen ister. Küçük hatalar sabunun kıvamını, kokusunu ya da dayanıklılığını bozabilir. Bu yüzden sabunlaşma sürecinde bazı temel kurallara dikkat etmek gerekir.

Bu detaylara dikkat ettiğinde ürünlerin hem görünümü hem kalitesi fark edilir derecede iyi olur. Her parti bir öncekinden daha güzel sonuç verir.

Yaptığım sabun köpürmüyor, neden olabilir?

Köpürmeme genellikle kullanılan yağ oranıyla ilgilidir. Zeytinyağı ağırlıklı sabunlar daha az köpürür ama temizlik gücü yüksektir. Daha fazla köpük istiyorsan tarifine az miktarda hindistan cevizi yağı veya hint yağı ekleyebilirsin. Bu iki yağ sabunun hem sertliğini hem de köpürmesini artırır.

Evde kokulu sabun yapılır mı?

Evet, ama koku ekleme zamanını doğru seçmek gerekir. Esans yağlarını sabun karışımı kıvam aldıktan sonra, kalıba dökmeden hemen önce ekle. Böylece hem kokusu kalıcı olur hem de sabunun yapısı bozulmaz. Doğal lavanta, gül ya da portakal yağı en çok tercih edilen seçeneklerdir.

Karbonatlı sabun yapılabilir mi?

Evet, karbonat sabuna nazik bir temizlik ve yumuşak doku kazandırır. Ancak fazla eklendiğinde pH değerini bozabilir. Küçük miktarlarda, genellikle karışıma bir tatlı kaşığı kadar ilave etmek yeterlidir.

Sabunum çok yumuşak kaldı, neden?

Büyük ihtimalle yeterince olgunlaşmamıştır. Sabun kalıptan çıktıktan sonra birkaç hafta dinlenmeye bırakılmalıdır. Ayrıca fazla yağ kullanmak da yumuşak bırakır. Malzeme oranlarını doğru ayarlamak bu sorunu çözer.

Ev yapımı sabun ne kadar sürede kullanıma hazır olur?

Katı sabunlar genellikle 4 ila 6 hafta arasında olgunlaşır. Bu süre sertleşmesi ve pH seviyesinin dengelenmesi için gereklidir. Erken kullanmak ürünlerin çabuk erimesine ve ciltte hafif tahriş hissine yol açabilir.