Ekmek Çeşitleri - En Çok Tüketilen 12 Ekmek Türü
Sofralarımızın vazgeçilmezi olan ekmek çeşitlerinin neler olduğunu keşfedin. Türkiye'de en çok tüketilen ve fırınlarda en sık rastladığımız, en çok satılan 12 farklı ekmek türünü özellikleriyle birlikte detaylıca öğrenin
Ekmek Çeşitleri Nelerdir?
Türkiye'de en çok sevilen ve tüketilen ekmek çeşitleri şunlardır:
Beyaz Ekmek (Francala)
Türkiye'de en yaygın tüketilen ve çarşı ekmeği ya da somun olarak da bilinen beyaz ekmek, rafine edilmiş buğday unundan üretilir. Kepeği ve rüşeymi büyük oranda ayrıştırılmış un kullanıldığı için içi pamuk gibi yumuşak, gözenekli ve beyaz renklidir. Kabuğu ise ince ve çıtırdır.
Yüksek enerji verici özelliği ve her yemeğin yanına yakışan nötr tadıyla sofraların klasikleşmiş lezzetidir. Genellikle bakkallarda ve fırınlarda standart gramajlarda satılan bu ekmek, özellikle "ekmek banma" kültürünün en büyük eşlikçisidir; ancak lif oranı düşük olduğu için kan şekerini hızlı yükseltme özelliğine sahiptir.
Tam Buğday Ekmeği
Sağlıklı beslenme bilincinin artmasıyla popülerliği zirveye çıkan tam buğday ekmeği, buğdayın kabuğu (kepek), çekirdeği ve özü (rüşeym) ayrıştırılmadan öğütülmesiyle elde edilen undan yapılır. Rengi beyaz ekmeğe göre daha koyu, dokusu ise daha yoğun ve dolgundur. Kendine has hafif fındıksı bir aroması vardır.
Besin değeri oldukça yüksek olan bu ekmek çeşidi, zengin lif yapısı sayesinde sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur ve uzun süre tokluk hissi sağlar. B vitaminleri ve mineraller açısından zengin olduğu için diyet listelerinin ve sağlıklı yaşamı benimseyenlerin ilk tercihlerinden biridir.
Çavdar Ekmeği
Buğday ununa belirli oranlarda çavdar unu karıştırılarak veya tamamen çavdar unundan yapılan bu ekmek, koyu rengi ve yoğun, nemli iç yapısıyla dikkat çeker. Çavdarın kendine özgü hafif ekşimsi ve baskın tadı, onu diğer ekmeklerden ayırır.
Düşük glisemik indeksi sayesinde kan şekerini dengede tutmasıyla bilinir ve bu nedenle diyabet hastaları ile kilo kontrolü yapanlar tarafından sıkça tüketilir. Yapısı gereği beyaz ekmeğe göre daha geç bayatlar ve lifli yapısı sayesinde sindirimi yavaşlatarak gün boyu enerji verir.
Mısır Ekmeği
Karadeniz mutfağının simgesi olan mısır ekmeği, mısır ununun su, tuz ve bazen az miktarda buğday unu ile harmanlanmasıyla yapılır. Mayalı veya mayasız olarak pişirilebilir. Kendine has sapsarı rengi, granüllü yapısı ve ağızda dağılan dokusuyla eşsiz bir lezzettir.
Genellikle balık yemeklerinin (özellikle hamsi), karalahana çorbasının ve yoğurdun yanında tüketilir. Gluten içermeyen yapısı (saf mısır unu kullanıldığında) sayesinde çölyak hastaları için de bir alternatif olabilir; ancak kolay ufalanan yapısı nedeniyle dilimlenmesi diğer ekmeklere göre daha zordur.
Trabzon (Vakfıkebir) Ekmeği
Adını Trabzon'un Vakfıkebir ilçesinden alan ve coğrafi işarete sahip olan bu ekmek, devasa boyutları ve kalın kabuğuyla ünlüdür. Taş fırınlarda odun ateşinde uzun süre pişirilen bu ekmek, doğal ekşi maya ile hazırlanır.
En büyük özelliği, bayatlamadan günlerce (hatta bir haftaya kadar) tazeliğini koruyabilmesidir. Kalın ve sert kabuğu ekmeğin içindeki nemi hapseder, böylece içi uzun süre yumuşak kalır. Dilimlendiğinde gözenekli ve dolgun iç yapısıyla doyurucu bir öğün sunar.
Bazlama
Anadolu'nun pek çok yöresinde "köy ekmeği" olarak bilinen bazlama, mayalı hamurun kalın ve yuvarlak şekilde açılıp sac üzerinde veya tavada pişirilmesiyle elde edilir. Fırın gerektirmeyen pratik yapısı nedeniyle yüzyıllardır evlerde en çok yapılan ekmek türüdür.
İçi yumuşacık, dışı ise hafif unlu ve gözeneklidir. Genellikle kahvaltılarda arasına tereyağı sürülerek veya sıcakken peynirle birlikte tüketilir. Ayrıca tost yapımında kullanıldığında, kalın dokusu sayesinde malzemeyi çok iyi tutar ve lezzetli bir sonuç verir.
Ramazan Pidesi
Türk kültüründe 11 ayın sultanı Ramazan ayı ile özdeşleşmiş, yassı ve geniş şekilli, tırnaklı bir ekmek türüdür. Üzerine sürülen "şifa" (un ve su karışımı) sayesinde nar gibi kızarır ve bolca susam ile çörek otu serpilir.
İftar ve sahur sofralarının vazgeçilmezi olan pide, sıcakken tüketildiğinde eşsiz bir koku ve lezzet sunar. Yumuşak dokusu ve gevrek kenarlarıyla, özellikle zeytin, peynir ve çorba ile muazzam bir uyum yakalar. Sadece bir ekmek değil, aynı zamanda bir gelenek ve paylaşma sembolüdür.
Siyez Ekmeği
Genetiği değiştirilmemiş, 10 bin yıllık geçmişe sahip "atalık tohum" olan Siyez buğdayından yapılan bu ekmek, son yılların en değerli gıdalarından biridir. Kastamonu bölgesiyle özdeşleşen Siyez unu, gluten oranı çok düşük ve besin değeri çok yüksek bir yapıya sahiptir.
Sarımtırak bir renge ve yoğun, aromatik bir tada sahiptir. Sindirimi diğer buğday ekmeklerine göre çok daha kolaydır ve bağırsak dostudur. Katkısız ve doğal yapısı nedeniyle sağlıklı beslenmeye özen gösterenlerin favori ekmeğidir.
Yufka Ekmek
Göçebe Türk kültürünün bir mirası olan yufka ekmek, un, su ve tuzdan oluşan mayasız hamurun saç üzerinde incecik açılıp pişirilmesiyle yapılır. Çok ince olduğu için piştikten sonra kurur ve gevrek bir hal alır.
Bu ekmeğin en büyük avantajı, kuru halde aylarca saklanabilmesidir. Yeneceği zaman üzerine su serpilip yumuşatılır ve sofra bezinde bir süre bekletilir. Dürüm yapmaya (sıkma) çok elverişlidir ve özellikle köylerde kışlık erzak olarak yığınlar halinde hazırlanır.
Ekşi Mayalı Ekmek
Endüstriyel hazır maya yerine, un ve suyun doğal fermantasyonu sonucu elde edilen "canlı maya" ile yapılan ekmek türüdür. Yapımı sabır ve ustalık gerektirir. Fermantasyon süreci uzun olduğu için ekmeğin aroması çok daha zengin, kabuğu ise kalın ve kıtırdır.
Probiyotik özelliği sayesinde sindirim sistemi için oldukça faydalıdır. Hafif ekşimsi tadı ve elastik iç yapısı karakteristik özelliğidir. Glisemik indeksi düşük olduğu için kan şekerini dengeli yükseltir ve ticari mayalı ekmeklere göre çok daha geç bayatlar.
Kepekli Ekmek
Beyaz unun içerisine sonradan kepek (buğdayın dış kabuğu) ilave edilmesiyle veya doğrudan kepeği ayrılmamış undan yapılan bir ekmek çeşididir. Beyaz ekmeğe göre daha esmer, tam buğday ekmeğine göre ise biraz daha açık renklidir.
Yüksek lif içeriği sayesinde bağırsak hareketlerini hızlandırır ve kabızlık gibi sorunlara iyi gelir. Diyet yapanların sıklıkla tercih ettiği bu ekmek, midede hacim kaplayarak çabuk doymayı sağlar. Ancak kansızlık sorunu olanların, demir emilimini etkileyebileceği için tüketim miktarına dikkat etmesi önerilir.
Tandır Ekmeği
Yere gömülü veya yer üstünde çamur ve samandan yapılan özel tandır fırınlarının iç duvarlarına yapıştırılarak pişirilen geleneksel bir ekmek türüdür. Genellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygındır.
Tandırın yüksek ısısı ve odun ateşi, ekmeğe hafif isli ve eşsiz bir aroma katar. Genellikle yassı (lavaş benzeri) veya tırnaklı pide formunda yapılır. Pişirme tekniği sayesinde dışı hafif yanık ve gevrek, içi ise yumuşaktır ve özellikle et yemeklerinin yanında servis edilir.



















