Domates en iyi yaz mevsiminde yetişir. Sıcağı seven bir bitki olduğu için toprak ısındığında kökleri daha hızlı çalışır, bitki hem yaprak hem de meyve yönünden güçlü bir gelişim gösterir. Gündüzleri güneşin bol olduğu, geceleri ise çok sert soğukların yaşanmadığı dönemler domates için idealdir. Bu koşullar sağlandığında meyvenin rengi daha canlı, aroması daha belirgin ve kabuk yapısı daha dengeli olur.

Domates aslında teknik olarak tek bir mevsime sıkışmaz, iklim uygun olduğu sürece yılın farklı zamanlarında da yetiştirilebilir. Sıcak bölgelerde açık tarla domatesi yazın doğal döngüsünde yetişirken, seracılık sayesinde kış aylarında da domates üretimi devam edebilir. Ancak tadı ve kokusuyla “gerçek yaz domatesi” dediğimiz ürünler çoğunlukla açık alanda, doğal güneş ve toprak dengesi ile yaz ortasında olgunlaşanlardan çıkar.

Domates en çok sıcak ve ılıman iklim bölgelerinde yetişir. Türkiye’de Akdeniz, Ege ve Marmara’nın bazı kesimleri domates üretiminde öne çıkar. Antalya, Mersin, Adana gibi iller hem açık tarla hem de seracılık açısından güçlü bir üretim hattına sahiptir. Bu bölgelerde güneşlenme süresinin uzun olması ve kışların çok sert geçmemesi, domatesin yılın büyük kısmında yetişebilmesine imkan verir.

İç bölgelerde ve daha serin iklimlerde de domates yetiştirilir fakat ekim ve hasat zamanları daha dikkatli ayarlanır. Gece gündüz sıcaklık farkının yüksek olduğu bölgelerde bitki ani soğuklardan korunmak zorundadır, bu yüzden çoğu üretici fideyi önce korunaklı alanlarda büyütüp sonra tarlaya alır. Karadeniz’de ise yoğun nem ve daha serin hava nedeniyle hastalık riski biraz daha yüksektir, bu yüzden düzenli bakım ve doğru çeşit seçimi büyük önem taşır.

Domates tohumu genellikle ilkbaharın başında, toprak ve hava ısınmaya başladığında ekilir. Doğrudan tarlaya tohum ekimi Türkiye’de çok yaygın değildir; daha çok fide yetiştirmek için kapalı ortamda ya da serada tohum ekilir. Tohumların çimlenmesi için ortam sıcaklığının belirli bir seviyenin altına düşmemesi gerekir. Bu nedenle mart ve nisan ayları çoğu bölgede domates tohumu ekimi için başlangıç noktası kabul edilir.

Tohum ekiminde amaç, dışarıda hâlâ don riski varken bitkiye içeride güvenli bir başlangıç yaptırmaktır. Küçük viyoller ya da fide kasalarında çimlenen tohumlar, birkaç hafta içinde sağlıklı fide haline gelir. Bu süreçte ışık, sıcaklık ve sulama dengeli tutulursa fide güçlü bir kök sistemi oluşturur. Sonrasında hava koşulları oturup toprak yeterince ısındığında bu fideler tarlaya ya da bahçeye aktarılır.

Domates fidesi çoğunlukla ilkbahar sonu ile yaz başı arasında tarlaya dikilir. Fidenin dışarıya çıkarılması için temel kriter, don riskinin tamamen ortadan kalkmış olmasıdır. Toprak eline aldığında soğuk gelmiyorsa, gündüz sıcaklıkları yükselmiş ve gece de çok düşmüyorsa domates fidesi için uygun dönem başlamış demektir. Bu aşamada fide ne çok küçük ne de çok boylanmış olmalıdır; güçlü gövdeli, yaprakları sağlıklı ve kök yapısı oturmuş fideler en iyi sonucu verir.

Sıcak sahil bölgelerinde bu dikim süreci daha erken başlayabilirken, iç kesimlerde ve yüksek rakımlı alanlarda bir miktar daha geçe kalır. Üreticiler genellikle yerel iklim tecrübelerine göre kendi bölgelerinin “domates dikim takvimini” oluşturur. Fide çok erken dikilirse soğuktan zarar görebilir, çok geç dikilirse de bitkinin verimli meyve dönemi kısalır. Bu nedenle domates yetiştiriciliğinde fide dikim zamanını doğru yakalamak, verimin kalbi sayılır.

Domatesin ilk kez binlerce yıl önce Güney Amerika’da bulunduğu kabul edilir. Bugünkü Peru, Ekvador ve çevresinde yaşayan yerli halklar yabani domates türlerini tanıyor ve kullanıyordu. Daha sonra Orta Amerika ve Meksika bölgesinde evcilleştirilerek bugünkü bildiğimiz kültür domatesine doğru bir dönüşüm yaşandı. Yani domatesin kökeni, Akdeniz mutfağıyla özdeşleşmiş olmasına rağmen, Amerika kıtasına dayanır.

Domatesin Avrupa ile tanışması ise 16. yüzyıla denk gelir. Amerika’ya giden İspanyol ve Portekizli denizciler bu bitkiyi kıtalarına taşıdı ve domates yavaş yavaş Akdeniz ülkelerinde tanınmaya başladı. İlk dönemlerde bazı bölgelerde zehirli olabileceği düşünülüp süs bitkisi gibi değerlendirildi, mutfaklarda yer bulması zaman aldı. Daha sonra özellikle İtalya, İspanya ve Akdeniz coğrafyasında yemek kültürüne iyice yerleşti ve bugün dünyada en çok kullanılan temel mutfak malzemelerinden biri haline geldi.