Ananasın Faydaları Nelerdir? Ananas Sirkesi Neye Yarar?

Ananas, Bromeliaceae (Bromeligiller) familyasına ait, anavatanı Güney Amerika olan tropikal bir meyve türüdür. Kalın, sert ve altıgen desenli bir kabuğa sahip olan meyvenin tepesinde sert, kılıç benzeri yapraklardan oluşan bir taç bulunur. Meyvenin yenen iç kısmı lifli, oldukça sulu ve parlak sarı renktedir. Hem taze olarak tüketilebilen hem de suyu ve konservesi yapılan bu meyve, dünya genelinde en çok ticareti yapılan tropikal ürünlerin başında gelir.

Tatlı ve hafif ekşi dengeli aromasıyla bilinen ananas, mutfaklarda çok yönlü bir kullanıma sahiptir. Sadece meyve tabağı olarak değil, tatlılarda, salatalarda, pizzalarda ve hatta asidik yapısı sayesinde etleri yumuşatmak için et yemeklerinde de tercih edilir. Yüksek su oranı ve ferahlatıcı tadı, onu özellikle sıcak iklimlerde vazgeçilmez kılar.

Ananasın faydaları denilince ilk öne çıkan özellik, içeriğinde bulunan ve proteinleri parçalayan bromelain enzimidir. Bu özel enzim, sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olurken vücuttaki iltihaplanmayı (enflamasyonu) ve ödemi azaltmada son derece etkilidir. Ayrıca çok güçlü bir C vitamini kaynağı olduğu için bağışıklık sistemini destekleyerek gribal enfeksiyonlara karşı vücut direncini artırır.

Yüksek oranda manganez minerali içeren ananas, kemik sağlığının korunmasında, bağ dokularının güçlenmesinde ve metabolik enerji üretiminde kritik rol oynar. Güçlü antioksidan yapısı sayesinde vücuttaki serbest radikallerle savaşarak hücresel hasarı önler ve yaşlanma etkilerini geciktirir. Lifli yapısı ise kan şekerini dengede tutmaya yardımcı olurken bağırsak hareketlerini hızlandırır.

Ananasın öne çıkan faydaları şunlardır:

Ananas en yaygın olarak taze şekilde dilimlenerek tüketilir. Kabuğu soyulup sert orta kısmı çıkarıldıktan sonra küp veya halka şeklinde doğranarak meyve tabaklarına, yoğurtlu karışımlara ve salatalara eklenir. Ayrıca ızgara yapıldığında şekeri karamelize olduğu için lezzeti artar; bu haliyle dondurma yanında tatlı olarak veya tavuk ve et yemeklerinin yanında garnitür olarak servis edilir.

Sıvı formda tüketimi de oldukça popüler ve pratiktir. Blenderdan geçirilerek smoothie yapılabilir, diğer sebzelerle karıştırılarak detoks içeceği hazırlanabilir veya katı meyve sıkacağında suyu çıkarılabilir. İçerdiği bromelain enzimi proteinleri parçalayıcı özelliğe sahip olduğu için, kırmızı etleri marine ederken yumuşatıcı sos olarak da mutfaklarda değerlendirilir.

Ananası kesmek için öncelikle keskin bir şef bıçağı ile meyvenin tepesindeki yapraklı taç kısmı ve alt tabanı düz bir şekilde kesilip atılır. Meyve, düzleşen tabanı üzerine dik olarak kesme tahtasına yerleştirilir. Bıçak yukarıdan aşağıya doğru kavisli bir hareketle indirilerek kalın kabuklar, meyvenin etli kısmından ayrılır. Kabuk soyulduktan sonra yüzeyde kalan sert siyah noktalar (gözler) bıçağın ucuyla veya özel bir aparatla temizlenir.

Soyulmuş bütün ananas yukarıdan aşağıya doğru dörde bölünür. Her bir parçanın iç kenarında bulunan sert, odunsu ve lifli koçan kısmı verev bir kesikle çıkarılır. Geriye kalan yumuşak ve sulu meyve eti isteğe göre küp küp, üçgen dilimler veya ince şeritler halinde doğranarak servise hazır hale getirilir.

Ananas sirkesi, ananasın meyve parçalarının veya kabuklarının doğal fermantasyon sürecinden geçirilmesiyle elde edilen asidik ve probiyotik bir sıvıdır. Meyvenin sahip olduğu bromelain enzimi ve vitamin değerlerini koruyarak sıvı forma dönüşmüş halidir. Keskin sirke tadının yanında meyvemsi ve ferah bir aromaya sahiptir. Özellikle diyet listelerinde metabolizma hızlandırıcı etkisiyle bilinir.

Ananas sirkesi yapımı için öncelikle ananas kabukları iyice yıkanır veya meyve parçaları küçültülerek cam bir kavanoza doldurulur. Üzerine kavanoz dolana kadar içme suyu ve fermantasyonu başlatmak için bir miktar bal veya nohut eklenir. Kavanozun ağzı hava alabilmesi için temiz bir tülbentle kapatılır ve ışık almayan serin bir yerde bekletilir.

Yaklaşık 3 hafta süren bu süreçte karışım her gün tahta bir kaşıkla karıştırılır. Ananas parçaları dibe çöktüğünde fermantasyon büyük ölçüde tamamlanmış demektir. Bu aşamadan sonra tortular süzülür ve elde edilen berrak sıvı cam şişelere alınarak serin bir yerde muhafaza edilir.

Ananas sirkesinin en belirgin faydası metabolizmayı hızlandırarak yağ yakım sürecini desteklemesidir. Vücutta biriken fazla suyun ve ödemin atılmasını kolaylaştırır. Güçlü bir probiyotik kaynağı olduğu için bağırsak florasını düzenler ve sindirim sistemi sorunlarına iyi gelir.

Kan şekerini dengeleyici özelliği sayesinde tokluk hissi verir ve ani tatlı krizlerini engeller. Bağışıklık sistemini güçlendirerek vücut direncini artırır. Ayrıca soğuk algınlığı dönemlerinde boğazı yumuşatmak için gargara olarak da fayda sağlar.

Ananas sirkesi en yaygın olarak sabahları aç karnına bir bardak ılık suya bir yemek kaşığı eklenerek içilir. Keskin bir tadı olduğu için doğrudan içilmesi mideyi rahatsız edebilir bu nedenle mutlaka su ile seyreltilmelidir. Salatalarda sos olarak zeytinyağı ve limon ile karıştırılarak lezzetli bir aroma verici olarak kullanılır. Cilt bakımında ise suyla inceltilerek tonik şeklinde uygulanır ve cildin yağ dengesini sağlamaya yardımcı olur.

Ananas, sıcaklığın yıl boyu yüksek olduğu tropikal ve subtropikal iklim kuşaklarında yetişir. Soğuğa ve dona karşı hiç dayanıklı değildir, gelişimi için yüksek nem ve sıcaklık şarttır. Dünya genelinde en büyük üretim Kosta Rika, Filipinler ve Brezilya gibi ekvator kuşağına yakın ülkelerde yapılır. Türkiye'de ise açık arazide yetişmesi zordur; ancak Antalya ve Mersin gibi Akdeniz iklimine sahip illerde, ısı ve nem kontrollü seralar içerisinde yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Ananas yetiştiriciliği genellikle tohumla değil, meyvenin tepesindeki yapraklı taç kısmının (rozet) veya kök sürgünlerinin kullanılmasıyla yapılır. Meyveden ayrılan taç kısmı suda bekletilerek köklendirilir ve ardından asidik, geçirgen ve humuslu bir toprağa dikilir. Bitkinin gelişimi için bol güneş ışığı alması ve toprağın sürekli nemli kalması gerekir. Sabır gerektiren bir süreçtir çünkü bir ananas fidesinin meyve verecek olgunluğa erişmesi, dikimden itibaren yaklaşık 2 ila 3 yıl sürer.

Orta boy bir bütün ananas yaklaşık 450-500 kalori civarındadır. Ancak porsiyon kontrolü açısından bakıldığında, 100 gramlık taze ananas yaklaşık 50 kaloridir. Bir ince dilim (halka) ananas ise ortalama 40-45 kalori enerji verir. Düşük kalorisi ve yüksek su oranıyla diyet dostu bir meyvedir.

100 gram ananasın yaklaşık besin değerleri şunlardır:

Lezzetli ve olgun bir ananas seçmek için ilk olarak meyvenin dip kısmı koklanmalıdır; buradan tatlı ve yoğun bir ananas kokusu geliyorsa meyve yeme kıvamındadır. Kabuk renginin tabandan yukarıya doğru yeşilden altın sarısına veya turuncuya dönmüş olması olgunluğu gösterir, ancak tamamen yeşil olanlar henüz hamdır. Meyveye parmakla hafifçe bastırıldığında kabuk ne taş gibi sert ne de içine göçecek kadar yumuşak olmalıdır; hafif bir esneklik tazeliği işaret eder. Ayrıca tepesindeki yapraklardan ortadaki bir tanesi çekildiğinde kolayca kopuyorsa bu ananasın tam lezzetinde olduğunu gösterir.

Ananas çayı genellikle meyvenin besleyici özelliklere sahip kabuklarından yapılır. İyice yıkanarak temizlenen ananas kabukları bir tencereye alınır. Üzerine yaklaşık 1 litre su, bir adet çubuk tarçın ve isteğe bağlı birkaç karanfil eklenerek kaynatılır. Su kaynadıktan sonra ocağın altı kısılır ve karışım yaklaşık 15-20 dakika daha demlenmeye bırakılır. Ardından süzülerek sıcak veya soğuk olarak tüketilir. Bu çay özellikle ödem atıcı ve metabolizma hızlandırıcı etkisiyle bilinir.