Yaz Meyveleri Nelerdir?

En çok tüketilen yaz meyveleri şunlardır:

Karpuz

Yazın tartışmasız sembolü olan karpuz, %90’dan fazlası su olan içeriğiyle sıcak günlerin en büyük kurtarıcısıdır. Kökeni Afrika’ya dayansa da Türkiye’de Adana ve Diyarbakır başta olmak üzere pek çok bölgede en lezzetli halleri yetiştirilir. Kalın, çizgili yeşil kabuğunun altında saklanan kırmızı eti, bol miktarda likopen içerir; bu da ona sadece rengini değil, güçlü bir antioksidan özelliği de kazandırır.

Tadı oldukça tatlı ve ferahlatıcıdır. İyi bir karpuzun içi kütür kütür olmalı ve ısırıldığında ağızda dağılmalıdır. A ve C vitaminleri açısından zengin olması cildi güneşin zararlı etkilerinden korumaya yardımcı olurken, yüksek potasyum oranıyla kan basıncını dengeler. Genellikle dilimlenerek soğuk tüketilir ancak son yıllarda ferahlatıcı bir smoothie yapımında kullanımı veya dondurma olarak tüketilmesi de oldukça popüler hale gelmiştir.

Kavun

Karpuzun en yakın arkadaşı olan kavun, kendine has yoğun aroması ve parfümsü kokusuyla bilinir. Türkiye’de Kırkağaç (Manisa) kavunu gibi meşhur çeşitleri bulunur ve kışlık olarak saklanabilen türleri de mevcuttur. Sarı, pürüzlü veya ağsı kabuğunun altında, türüne göre beyazdan turuncuya çalan yumuşak ve sulu bir iç kısım bulunur.

Kavun, karpuza göre daha yoğun bir şeker tadına sahiptir ve lif oranı oldukça yüksektir. Bu özelliğiyle sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur. İçerdiği yüksek miktardaki A vitamini göz sağlığı için kritiktir. Genellikle kahvaltılarda, akşam yemeklerinden sonra veya peynirle eşleştirilerek tüketilmesi Türk mutfağında bir klasiktir.

Kiraz

Yazın habercisi olan kiraz, parlak kırmızı rengi ve saplı yapısıyla tezgâhların en estetik meyvelerinden biridir. Dünya genelinde en kaliteli kirazların yetiştirildiği yerlerden biri Türkiye’dir (özellikle Giresun, adını kirazdan alır: Kerasus). Sert, sulu ve parlak olanları en makbulüdür.

Tadı tatlıdan mayhoşa kadar değişebilir. "Napolyon" gibi türleri daha etli ve tatlıyken, bazı yerel türler daha su doludur. Kiraz, güçlü bir ağrı kesici etkisi gösteren antosiyaninler içerir ve gut hastalığına karşı koruyucu olduğu bilinmektedir. Ayrıca içerdiği melatonin sayesinde uyku düzenini iyileştirmeye yardımcı olur.

Çilek

İlkbaharın sonu ve yazın başında kendini gösteren çilek, kokusu metrelerce öteden duyulabilen nadir meyvelerdendir. Akdeniz ve Ege bölgelerinde seralarda yıl boyu bulunsa da, tarla çileğinin asıl mevsimi yaz girişidir. En lezzetli çilekler genellikle orta büyüklükte, yamuk şekilli ve kokulu olan yerli türlerdir.

Tadı, olgunluk derecesine göre ekşiden çok tatlıya doğru değişir. C vitamini deposu olan çilek, aynı zamanda folik asit ve manganez bakımından da zengindir. Çok hassas bir meyve olduğu için yıkandıktan sonra hemen tüketilmelidir, aksi takdirde çabuk bozulur. Taze tüketimin yanı sıra reçel, pasta süslemeleri ve özellikle çocuklar için hazırlanan smoothie tariflerinin vazgeçilmezidir.

Şeftali ve Nektarin

Kadifemsi tüylü kabuğuyla şeftali ve onun tüysüz versiyonu olan nektarin, yazın ortasında olgunlaşan en sulu meyvelerdendir. Türkiye’de Bursa bölgesi şeftalisiyle ünlüdür. Şeftalinin "yarma" (çekirdeği kolay ayrılan) ve etine yapışık çeşitleri bulunur. Isırıldığında sularının akması, iyi bir şeftalinin en belirgin özelliğidir.

Şeftali, aromatik ve tatlı bir lezzete sahipken, nektarin biraz daha sert ve hafif mayhoş olabilir. Sindirim dostu lifler açısından zengindir ve bağırsak hareketlerini düzenler. Potasyum içeriği sayesinde kas kramplarını önlemeye yardımcı olur. Kabuğuyla tüketilmesi tavsiye edilir çünkü vitaminlerin büyük bir kısmı kabuğun hemen altındadır.

Kayısı

Turuncu rengi ve yumuşak dokusuyla kayısı, hem taze hem de kuru olarak tüketilen değerli bir meyvedir. Malatya, dünya kuru kayısı ihtiyacının büyük bir kısmını karşılayan başkentidir; ancak taze "şekerpare" kayısılar Iğdır ve Mut gibi bölgelerde de yetiştirilir.

Tadı bal gibi tatlı ve dokusu yumuşaktır. Beta-karoten (A vitamini öncüsü) açısından en zengin meyvelerden biridir, bu da ona turuncu rengini verir ve göz/cilt sağlığı için mucizeler yaratır. Taze kayısı yazın kısa bir süre bulunur, bu yüzden mevsiminde bolca tüketilmeli veya reçeli yapılarak kışa saklanmalıdır.

İncir

Yazın sonlarına doğru, ağustos ve eylül aylarında olgunlaşan incir, "cennet meyvesi" olarak da anılır. Aydın ve Ege bölgesi, dünyanın en kaliteli incirlerinin yetiştiği yerdir. İncecik kabuğunun içinde binlerce minik çekirdekten oluşan bal gibi bir öz saklar.

İncir, meyveler arasında en yüksek şeker oranına sahip olanlardan biridir ve enerji verici özelliği çok yüksektir. Kalsiyum açısından süte rakip olabilecek nadir meyvelerdendir. Çok narin bir meyve olduğundan toplandıktan sonraki 1-2 gün içinde tüketilmelidir.

Üzüm

Yazın bitişini ve sonbaharın gelişini müjdeleyen üzüm, binlerce yıldır bu coğrafyanın en önemli kültürel değerlerinden biridir. Manisa ve İzmir bölgelerinde yetişen çekirdeksiz Sultaniye üzümleri dünyaca ünlüdür. Salkım halindeki taneleri yeşil, sarı, kırmızı veya mor (siyah) olabilir.

Tadı türüne göre çok değişkendir; bazıları bal gibi tatlıyken bazıları hafif ekşidir. Özellikle siyah üzümün kabuğunda bulunan resveratrol maddesi, bilinen en güçlü antioksidanlardan biridir ve hücre yenilenmesine katkı sağlar.

Erik (Can Eriği ve Mürdüm)

Yazın en erken gelen habercisi, kütür kütür yeşil can eriğidir. Bahar sonu ve yaz başında tezgahlara düşen ilk meyvelerdendir. Daha sonra yaz ortasında kırmızı ve mor (mürdüm) erikler olgunlaşır.

Can eriği ekşi ve sulu tadıyla iştah açıcıdır, tuzla tüketilmesi yaygındır. Mürdüm eriği ise daha etli ve tatlıdır. Farklı yaz meyve çeşitleri arasında erik, hem atıştırmalık olarak hem de komposto yapımında sıkça tercih edilir.

Vişne

Görünüş olarak kiraza çok benzese de tadı ve kullanım alanlarıyla ondan tamamen ayrılan vişne, yaz ortasının mayhoş lezzetidir. Türkiye, vişne üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden biridir (Afyon ve Kütahya bölgeleri ünlüdür). Kiraza göre daha koyu kırmızı, daha sulu ve daha yumuşak bir yapıya sahiptir.

Tadı belirgin şekilde ekşidir, bu yüzden taze olarak yemekten çok işlenerek tüketilir. Güçlü bir antioksidan kaynağıdır ve kas ağrılarını hafiflettiği, spor sonrası toparlanmayı hızlandırdığı bilinmektedir. Vişne suyu, reçel ve komposto yapımının kralıdır. Ayrıca donmuş vişneler, yazın hazırlayacağınız soğuk bir smoothie içine eklendiğinde hem harika bir renk hem de ferahlatıcı bir ekşilik katar.

Yaban Mersini

Son yıllarda popülaritesi hızla artan yaban mersini, Karadeniz bölgesinin yüksek ve serin yaylalarında doğal olarak yetişen veya tarımı yapılan "süper meyve" kategorisindeki bir yaz meyvesidir. Küçük, yuvarlak ve koyu mavi-mor renkteki bu meyveler, üzerlerindeki puslu tabaka ile tanınır.

Tadı tatlı ile hafif mayhoş arasında dengeli bir lezzettedir. Beyin fonksiyonlarını güçlendirdiği ve hafızayı desteklediği bilinen yaban mersini, antioksidan kapasitesi en yüksek meyvelerin başında gelir. Genellikle yoğurtla karıştırılarak, yulaf lapalarında veya taze sıkılmış meyve sularında kullanılır.

Ahududu

Halk arasında "ağaç çileği" olarak da bilinen ahududu, narin yapısı ve canlı pembe-kırmızı rengiyle dikkat çeker. Türkiye'de özellikle Bursa ve Karadeniz bölgesinde yetiştirilir. İçi boş, konik yapısı ve üzerindeki minik tanecikleriyle böğürtlenden ayrılır.

Tadı, çileğe benzeyen ama biraz daha aromatik ve hafif asidiktir. Lif oranı çok yüksektir, bu da onu diyet yapanlar için mükemmel bir seçenek haline getirir. Çabuk ezilebildiği için toplandıktan hemen sonra tüketilmelidir. Pastacılıkta sıkça kullanılan ahududu, süt ve buz ile blenderdan geçirilerek yapılan pembe renkli bir smoothie için en ideal meyvelerdendir.

Mango

Tropikal kökenli bir meyve olmasına rağmen son yıllarda Türkiye'nin güney sahillerinde (Antalya, Alanya, Gazipaşa) başarıyla yetiştirilmeye başlanan mango, yerli yaz meyve çeşitleri arasına hızla girmektedir. Büyük çekirdekli, sarı-turuncu etli ve pürüzsüz kabuklu bu meyve, yaz sofralarına egzotik bir dokunuş katar.

Tadı, şeftali, ananas ve kavun karışımını andıran yoğun, kremsi ve çok tatlı bir aromaya sahiptir. A ve C vitaminleri açısından son derece zengindir. Olgunlaşmış bir mango, bıçakla kesilip küp küp doğranarak yenir. Kremsi dokusu sayesinde, muz veya yoğurt ile karıştırıldığında kıvamlı ve doyurucu bir smoothie elde etmek için mükemmel bir baz oluşturur.

Böğürtlen

Genellikle dere kenarlarında, yol kenarlarındaki çalılıklarda kendiliğinden yetişen yabani türleriyle bildiğimiz böğürtlen, yaz sonuna doğru olgunlaşan siyah inciler gibidir. Ahududuya benzer ancak olgunlaştığında rengi koyu mor veya siyah olur ve içi dolu bir yapıya sahiptir.

Tadı, tam olgunlaşmamışsa oldukça ekşi, tam siyahlaştığında ise tatlı-mayhoştur. Bağışıklık sistemini güçlendiren vitaminler ve minerallerle doludur. Doğal boyar madde içerdiği için ağzı ve elleri boyayabilir. Reçel yapımında çok sevilmesinin yanı sıra, dondurma ve tatlı soslarında da sıkça kullanılır. Orman meyveli bir karışım hazırlarken listeye eklenecek en karakteristik yaz meyvesi seçeneklerinden biridir.