Dua Çiçeği Nedir? Dua Çiçeği Bakımı ve Faydaları

Botanik dünyasında Marantaceae ailesine mensup olan dua çiçeği (bilinen diğer adlarıyla Kalatya veya Maranta), özellikle iç mekan süs bitkisi olarak yetiştirilen, egzotik ve çok yıllık bir bitki türüdür. İsmini, akşam olduğunda yapraklarını yukarı doğru katlayarak adeta dua eden bir el formuna bürünmesinden alır. Bu ilginç hareketine bilimsel olarak "niktinasti" (uyku hareketi) denir.

Güney Amerika kökenli olan bu bitki, çiçeklerinden ziyade sanat eserini andıran alacalı yaprakları için tercih edilir. Yapraklarının üzerindeki çizgiler, benekler ve geometrik desenler, sanki bir ressamın fırçasından çıkmış gibidir. Evde dua çiçeği bakımı, bitkinin hem dekoratif görünümü hem de ortamın havasını değiştirme özelliği nedeniyle son yıllarda oldukça trend haline gelmiştir.

Dua çiçeği, onu diğer salon bitkilerinden ayıran belirgin ve büyüleyici karakteristiklere sahiptir. Bitki severlerin bu türe hayran olmasını sağlayan dua çiçeği özellikleri şunlardır:

Dua çiçeğinin doğal yaşam alanı (anavatanı), dünyanın en nemli ve sıcak bölgeleri olan Brezilya yağmur ormanları ve Güney Amerika'nın tropikal bölgeleridir. Doğada dev ağaçların gölgesinde, orman tabanında yetişir. Bu nedenle doğrudan güneşe maruz kalmaya alışkın değildir; ağaçların arasından süzülen filtreli ışığı sever.

Bu coğrafi köken, bitkinin evdeki yerini belirlemek için en büyük ipucudur. Dua çiçeği nerede durmalı sorusunun cevabı; doğal ortamını taklit eden, doğrudan güneş almayan ancak aydınlık, hava akımının (cereyanın) olmadığı ve nem oranının yüksek olduğu köşelerdir. Evlerimizde genellikle kuzey veya doğu cepheli pencerelerin yakınları veya nemli banyolar, bu tropik misafir için ideal yaşam alanlarıdır.

Tropikal kökenli bir salon bitkisi olduğu için dış mekan mevsimlerinden çok, evin içindeki sıcaklık dengesi önemlidir; ancak bitkinin büyüme döngüsüne saygı duymak gerekir. En sağlıklı dua çiçeği ekim zamanı ve saksı değişimi dönemi, doğanın uyandığı ilkbahar aylarıdır (Mart-Nisan-Mayıs). Bu dönemde bitki kış uykusundan çıkar ve kök gelişimi hızlanır.

Eğer yeni bir dua çiçeği satın aldıysanız ve dua çiçeği toprağı nasıl olmalı diye merak ediyorsanız; mevsim ne olursa olsun, marketten aldığınız plastik saksı bitkiye dar geliyorsa değişim yapabilirsiniz. Ancak keyfi değişimler için mutlaka havaların ısınmasını beklemelisiniz. Kışın yapılan değişimler, köklerin şoka girmesine ve dua çiçeği yaprak dökülmesi sorununa yol açabilir.

Dua çiçeği biraz "nazlı" bir bitki olarak bilinir ve dilinden anlamadığınızda küsüp yapraklarını bükebilir. Dua çiçeği bakımı püf noktaları arasında en kritik olanı sulama suyudur. Musluk suyundaki klor ve kirece karşı çok hassastır; bu yüzden mutlaka dinlendirilmiş su, içme suyu veya imkanınız varsa yağmur suyu kullanmalısınız. Toprağı her zaman hafif nemli kalmalı, asla takır takır kurumamalıdır; ancak kökleri suda yüzecek kadar da ıslak bırakılmamalıdır.

Bu bitkinin en büyük düşmanı kuru havadır. Eğer dua çiçeği yaprak uçları kuruyor veya kahverengileşiyorsa, bu ortamın neminin düşük olduğunun işaretidir. Yapraklarına düzenli olarak su püskürtmek veya saksının altına çakıl taşları ve su dolu bir tepsi koymak bitkinin nem ihtiyacını karşılar. Ayrıca, dua çiçeği yaprakları kıvrılıyor ise bitki size "çok susadım" veya "hava çok kuru" mesajı veriyordur; bu durumda sulama rutininizi gözden geçirmeniz gerekir. Direkt güneşten koruyarak ve haftada bir yapraklarını nemli bezle silerek gözeneklerini açmak, bitkinizin coşmasını sağlayacaktır.

Dua çiçeğinin kökleri sığ ve yatay olarak yayılmayı sever, bu yüzden çok derin saksılara boğulmamalıdır. Dua çiçeği saksı seçimi yaparken, bitkinin mevcut kök yapısından sadece 1-2 numara büyük bir saksı tercih etmek en doğrusudur. Gereğinden büyük saksı, toprağın geç kurumasına ve hassas köklerin çürümesine neden olabilir.

Malzeme olarak, nemi bir miktar tutabilen ancak hava aldıran saksılar idealdir. Ancak en önemli kural; saksının altında mutlaka bolca su tahliye deliği (drenaj) bulunmasıdır. Drenajı olmayan dekoratif saksılar, suyun dipte birikmesine yol açarak bitkinin ölümüne sebep olur. Eğer şık bir seramik saksı kullanmak istiyorsanız, bitkiyi delikli plastik üretim saksısında bırakıp, bu plastik saksıyı dekoratif saksının içine oturtmak (çift saksı yöntemi) dua çiçeği kök çürümesi riskini sıfıra indiren en güvenli yöntemdir.

Evinizdeki bu güzelliği sevdiklerinizle paylaşmak veya saksı sayısını artırmak istiyorsanız, en garantili yöntem kökten ayırma tekniğidir. Dua çiçeği, yapraktan veya daldan kolay köklenen bir tür değildir (bazı Maranta türleri hariç, Calathea türleri kökten çoğalır). Dua çiçeği çoğaltma işlemi için en doğru zaman, bitkinin saksı değişimi yapıldığı ilkbahar aylarıdır.

Bitkiyi saksısından nazikçe çıkardıktan sonra, köklerin arasında gelişmiş olan yavru yumruları veya kök öbeklerini ana gövdeden dikkatlice ayırmanız gerekir. Bu aşamada köklere zarar vermemek hayati önem taşır. Ayırdığınız yeni parçayı, organik maddece zengin taze bir toprağa dikip can suyunu vererek dua çiçeği filizlendirme sürecini başlatabilirsiniz. Eğer dua çiçeği suda köklenir mi diye merak ediyorsanız; bu yöntem sadece Maranta leuconeura gibi sarmaşık formundaki türlerin boğumlu dalları için geçerlidir, ancak kökten ayırma her zaman daha güçlü ve sağlıklı sonuç verir.

Bu bitkinin ismi, tesadüfen verilmiş bir adlandırma değil, onun büyüleyici hareketinin tam karşılığıdır. Akşam olup karanlık çöktüğünde yapraklarını yukarı doğru kaldırıp birleştirmesi, ellerini açıp dua eden bir insan figürüne benzetilir. Bu sebeple halk arasında "Dua Çiçeği" veya "Peygamber Çiçeği" olarak anılır. Bu hareket (niktinasti), bitkinin gün ışığından maksimum faydalanmak ve nemini korumak için geliştirdiği doğal bir adaptasyondur.

Bu ritüelistik hareketi nedeniyle dua çiçeği anlamı; şükretmeyi, farkındalığı, huzuru ve sadakati simgeler. Gündüzleri nimetleri (ışığı) kabul etmek için açılması, geceleri ise içine dönüp kapanması, manevi bir döngü olarak yorumlanır. Ev hedyeleri arasında popüler olmasının sebebi de budur; yeni bir işe veya eve başlayanlara "huzur ve bereket" getirmesi niyetiyle verilir.

Dua çiçeği, sadece salonlarınızda estetik bir köşe yaratmakla kalmaz, aynı zamanda yaşam kalitenizi artıran fonksiyonel özellikleriyle de bilinir. Özellikle şehir hayatında, kapalı mekanların havasını tazelemek için tercih edilen hava temizleyen bitkiler listesinde önemli bir yere sahiptir. Geniş ve damarlı yaprak yüzeyleri, fotosentez sırasında sadece oksijen üretmekle kalmaz, aynı zamanda havadaki zararlı partikülleri ve toksinleri süzme yeteneğine sahiptir.

Hem fiziksel sağlığa hem de evdeki huzura katkı sağlayan dua çiçeği faydaları şunlardır:

1. Havayı Filtreler

2.Evcil Hayvan Dostudur

3. Doğal Nem Göstergesidir

4. Stresi ve Kaygıyı Azaltır

5. Toz Hapseder

Bu somut faydaların yanı sıra, bitkinin hareketli yapısı sahibiyle "iletişim kuran" canlı bir varlık hissi verir. Evde bitki bakmanın psikolojik faydaları düşünüldüğünde, dua çiçeği yaydığı tropikal enerji ile yaşam alanındaki stresi azaltmaya ve pozitif bir atmosfer oluşturmaya yardımcı olur.

Bitki severlerin en çok merak ettiği konulardan biri olan dua çiçeği ömrü, bitkinin bakım kalitesiyle doğrudan ilişkilidir. Dua çiçeği, mevsimlik bir ot değil, çok yıllık bitkiler (perennial) grubuna giren uzun ömürlü bir türdür. Doğal ortamında on yıllarca yaşayabilen bu bitki, ev ortamında doğru nem, ışık ve sulama dengesi sağlandığında ortalama 5 yıl ve üzeri süre boyunca canlılığını koruyarak size arkadaşlık edebilir.

Ancak bazen bitki, olumsuz şartlar (aşırı soğuk, susuzluk vb.) nedeniyle tüm yapraklarını dökebilir. Bu durumda bitkinin tamamen öldüğünü düşünmemek gerekir. Toprak altındaki rizomları (kök yumruları) sağlam kaldığı sürece, dua çiçeği canlandırma mümkündür. Kuruyan yapraklar temizlenip bakıma devam edildiğinde, dinlenme sürecinden sonra topraktan yeni ve güçlü filizler verebilir. Yani yaşam döngüsü, sadece yapraklarına bakarak değil, kök sağlığına göre değerlendirilmelidir.

Evinizi çiçekler ile dekore etmeyi seviyorsanız saksı ve şık vazolarımızı inceleyebilirsiniz.